تخته نرد چیست؟ چیزی درباره این بازی شنیده اید؟ قطعا همه ما کم و بیش با این بازی زیبا و مهیج آشنایی داریم. حتی می توان گفت که در زمان اوقات فراغت یکی از بازی های محبوب برای مردم جهان به خصوص برای ایرانی ها به حساب می آید. این بازی جذاب و هیجان انگیز یکی از بهترین گزینه های ما برای گذراندن اوقاتی خوش در میان دوستان و خانواده می باشد. بازی تخته نرد که معمولا به عنوان یک بازی فکری، روش، برنامه ریزی و شمارش و شانس شناخته شده است، نه تنها در میان مردم ایران بلکه در میان مردمان سایر کشورهای خاورمیانه و اروپای شرقی نیز دارای محبوبیت و ارزش بالایی می باشد.

 به طور کلی این بازی دارای نام های متنوعی مانند تخته نرد، نرد، نرد شیر، وینشیر، بکگمن یا Backgammon و یا تخته نردستان است. تعداد بازیکنان در این بازی 2 نفر بوده و معمولا این بازی به مدت 5 الی 60 دقیقه به طول می انجامد. همانطور که گفته شد از جمله مهارت های لازم برای بازی تخته نرد می توان به مهارت برنامه ریزی، روش و شمارش و بخت و شانس اشاره نمود. بدون داشتن تکنیک خاص و حرکت بدون برنامه ریزی برنده شدن در این بازی غیر ممکن خواهد بود هر چند که تاثیر بخت و اقبال را در این بازی نباید نادیده گرفت. اما موضوعی که در ادامه به بررسی آن می پردازیم، تاریخچه پیدایش و فلسفه این بازی می باشد.

تخته نرد

تاریخچه تخته نرد

بررسی تاریخچه پیدایش این بازی محبوب اولین گام برای شناخت هرچه بهتر آن می باشد. قدمت این بازی حدودا به 2000 سال پیش باز می گردد. این بازی کهن از همان ابتدا دارای 30 مهره و 2 تاس بوده که تمامی آنها در جعبه ای با نگاره ای از مار قرار گرفته است. قدیمی ترین نسخه این بازی اسرارآمیز در شهر سوخته یافت شده است. براساس اسناد موجود و معتبر، تخته نرد در دوران ساسانیان و پادشاهی اردشیر بنیان گذار سلسله ساسانی، توسط بزرگمهر وزیر باهوش و بنام آن دوران ابداع و اختراع شده است.

شاید عجیب بنظر برسد اما این بازی حاصل درگیری و چشم رو هم چشمی میان دو پادشاه هند و ایران می باشد. داستان جالب و جذاب پیدایش این بازی به طور خلاصه به این صورت است که ابتدا دیورسام بزرگ پادشاه هند، برای سنجش خرد و دانایی ایرانیان و همچنین اثبات برتری شطرنج که توسط هندی ها ابداع شده بود، شطرنجی با مهره هایی از یاقوت و زمرد و همچنین نامه ای برای پادشاه ایران فرستاد. محتوای این نامه به گونه شامل درخواست تسلیم و همچنین مقایسه بین دانایان و بزرگان دو کشور بوده است. تخته نرد یا وین اردشیر بازی است که توسط بزرگمهر و دستور پادشاه ایران ابداع شد. پادشاه ایران با ابداع این بازی به نوعی برتری خرد و دانایی ایرانیان را به اثبات رساند.

فلسفه و تاریخچه تخته نرد

فلسفه تخته نرد

حالا وقت آن رسیده است تا به بررسی فلسفه زیبا، غنی، عبرت آموز و حیرت آور این بازی بپردازیم. به عبارتی می توان گفت پیدایش یک بازی با چنین فلسفه ای از جمله عجایب دنیا به حساب می آید. چرا که این بازی تنها بازی ای می باشد که براساس زندگی و باور انسان در آن دوران ( زردشتی ) ابداع شده است. در فلسفه تخته نرد تخته بازی به کره زمین، صفحه درونی بازی به آسمان، مهره ها به انسان ها و آدمیان، تاس به بخت و اقبال، 30 مهره به 30 شبانه روز، 24 خانه به 24 ساعت در شبانه روز، 4 قسمت صفحه بازی به 4 فصل سال، 5 دست بازی به 5 وقت یک شبانه روز، دو رنگ سیاه و سفید به شب و روز، 12 خانه در هر طرف زمین به 12 ماه سال، گردش تاس ها به گردش ایام، گردش و حرکت مهره ها در زمین به زندگی انسان و برداشتن مهره ها در پایان بازی به مرگ تشبیه شده است. همچنین فلسفه و رموز اعداد تاس ها به صورت زیر می باشد:

• 1 : یکتایی و  خداپرستی ( نشانگر اهورامزدا )
• 2: خوبی و بدی ( انگره مینیو ( اهریمن ) و سپنتا مینیو ( نیروی زندگی و تجسم خوبی و نور ) )
• 3: پندار نیک، گفتار نیک و کردار نیک
• 4 : در برخی منابع نشانگر عناصر چهارگانه خلقت ( آب، باد، خاک و آتش ) و برخی منابع دیگر نشانگر چهار جهت اصلی ( اباختر ( شمال )، نیمروز ( جنوب )، خاور ( شرق )، باختر ( غرب ) ) می باشد.
• 5 : نشان پنج روشنی خورشید ( خورشید، ماه، ستاره، آتش و رعد )
• 6 : شش گاهنبار یا شش روز آفرینش

آشنایی با تاریخچه و فلسفه تخته نرد برای علاقه مند کردن ما به آن کافی می باشد. بازی با چنین فلسفه خاص و عبرت آموزی قطعا علاوه بر سرگرمی و تفریح، رشد فکری، آموزش برنامه ریزی و .... را به همراه دارد.